Overkomt de zorgcrisis ons of hebben wij dit zelf veroorzaakt? Wanneer mensen het beleid bepalen die niet uit de zorg komen, dan kun je misschien niks anders verwachten dan dat processen stagneren en de zorg vastloopt. Zolang verpleegkundigen niet gehoord worden en er o.a. geen inzicht/begrip komt in de gezondheidsgevaren welke nachtdiensten met zich meebrengen, blijft het verloop in de zorg onverminderd doorgaan. Zolang toenemende onzinnige administratieve handelingen belangrijker zijn dan de patiënten zorg aan het bed en er niet geluisterd wordt naar de zorgmedewerkers, maar kwaliteitseisen ons weghalen van onze dagelijkse taken, verlaten steeds meer mensen de zorg. Zolang de zorg een verdienmodel blijft en er dus verdiend wordt aan ziekte, zal de zorg verder uitgehold worden en stevenen we af op een groot zorgmedewerkers tekort met alle gevolgen van dien.
In de gehele zorgketen van het moment dat een patiënt medische hulp vraagt tot aan het moment waarop de klachten verholpen zijn, werken verschillende goed opgeleide zorgmedewerkers vanuit hun eigen expertise mee aan het herstel van de patiënt. De zorgmedewerkers in Nederland zijn dusdanig goed opgeleid, dat ze samen met de patiënt en diens familie de klacht in kaart brengen en een behandeling opstarten. Zonder inmenging van managers, projectleiders, directie of de politiek. We hebben in Nederland een gedegen medische opleiding en kunnen vertrouwen op de inzet en kennis van alle zorgmedewerkers, maar dan moeten we wel zorgen voor gezonde arbeidsvoorwaarden, waarin de autonomie van de zorgmedewerker gewaarborgd blijft. In samenspraak met de moderne eigentijdse werkgever, kunnen de zorgverleners in elk onderdeel van het zorgsysteem de kaders van de zorg zelf vormgeven, waarin de zorg van onze patiënten centraal staat, evenals het welzijn van de mensen rondom het patiënten bed. De gehele keten van zorg is nauw met elkaar verbonden en wanneer een schakel in de zorgketen hapert of wordt wegbezuinigd merkt de rest dit direct. Daarnaast geldt het omgekeerde ook, in de afgelopen jaren zijn er veel managers etc. bijgekomen waarvan we ons kunnen afvragen of zij werkelijk iets bijdragen aan de effectiviteit van het proces, veel van hen hebben geen of nauwelijks werkvloer ervaring. Dus wanneer men een schakel uit de keten haalt of te veel schakels toevoegt, loopt de rest vast en heb je een zorg crisis te pakken.
Verzorgingstehuis:
Wanneer een patiënt zorg nodig heeft en dat wordt naarmate we ouder worden steeds meer, is de weg naar het ziekenhuis snel gevonden. Daarna moet er doorstroming zijn van de patiënten waarbij de zorg gewaarborgd wordt. Een tussenstap naar huis was een plaats binnen een verzorgingshuis. Dit om de acute zorg doorgang te laten houden en de patiënt in een rustige zorg omgeving te laten herstellen, waarbij het thuisfront ontlast werd. Maar deze zorg is door beleidsmakers verdwenen.
Al in 2013 heeft het kabinet-Rutte in het regeerakkoord besloten tot een versobering van de ouderenzorg. ( slim met een aankomende vergrijzing) Voor iemand met een lichte indicatie voor zorg in de toekomst was geen plaats meer in een door de overheid gefinancierd verzorgingshuis. De lichtste indicaties werden met ingang van 1 januari 2013 geschrapt. Het kabinet Rutte II besloot tot sluiting van de verzorgingshuizen. Ouderen moesten langer thuis wonen en samen met een wijkverpleegkundige werd aan de keukentafel bekeken welke zorg nodig zou zijn. Door het wegvallen van het verzorgingshuis is er een onterecht beroep gedaan op de mantelzorgers binnen de familie en het sociale netwerk van de patiënt. Daarbij is de toegangseis voor het verpleeghuis verhoogd/ verzwaard. Patiënten welke vaak vanuit een thuis situatie worden opgenomen in het ziekenhuis, krijgen geen voorrang tot een verpleeghuis om deze reden. Verder kan, los van werkgelegenheid en afgestemde zorg voor onze oudere generatie, nog een ander probleem worden opgelost door de verzorgingshuizen weer terug te brengen. Hadden we enkele jaren geleden geen afscheid genomen van het verzorgingshuis, dan was er nu zeer waarschijnlijk minder woningnood onder jongeren.
Mantelzorgers vs. zorgprofessionals.
Door het afschalen van zorg door zorgprofessionals door de beleidsmakers, was in 2014 al duidelijk dat ruim 4 miljoen mensen mantelzorg gaven. Ongeveer 1 op de 6 (16%; 500.000 mensen) van hen hielp meer dan 8 uur per week. Een tiende van de mantelzorgers (50.000) voelde zich in 2014 al zwaar overbelast volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). In 2016 gaf het CBS aan dat een op de zeven mantelzorgers aangaf de zorg voor familie of bekenden zwaar of zeer zwaar belastend te vinden, of zelfs overbelastend. Deze groep geeft op gemiddeld 28 uur per week aan mantelzorg te doen, tegenover de 8 uur van de overige mantelzorgers. In 2019, dus voor de Corona uitbraak, voelde in totaal ongeveer 9,1% van de mantelzorgers van 16 jaar en ouder zich overbelast door de zorgtaak (ongeveer 460.000 volwassenen).
In 2020 is het absolute aantal ernstig belaste mantelzorgers vergeleken met 2016 toegenomen van 380.000 naar 460.000 personen, maar het percentage bleef gelijk (ca. een op de tien mantelzorgers).
Onze zorgmedewerkers worden hoog opgeleid en hebben een grote mate van autonomie nodig bij het uitvoeren van hun taak, laat ze op hun manier de patiënten zorg vormgeven en laat familie alleen die zorg geven die ze willen/kunnen. Uitval van vele mantelzorgers/familie leden is te voorkomen.
Zorgpersoneel:
Van 2018 tot 2021 heeft de commissie Werken in de Zorg, in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, onderzoek gedaan naar oplossingen voor het personeelstekort in de zorg. Volgens voorzitter Terpstra werken zorgorganisaties nog te weinig samen, houden ze vast aan oude werkwijzen en doen ze te weinig om hun personeel te behouden. Ondanks meerdere oplossingen en adviezen, verandert er niks in de zorg ten goede op dit onderwerp. Nog steeds, ook twee jaar na de corona crisis, is de uitstroom van zorgpersoneel groot. Van alle nieuwe jonge zorgprofessionals zijn vier op de tien binnen twee jaar nadat ze aan het werk zijn alweer uit de zorg gestapt. Dit is schandalig en is absoluut te voorkomen en geeft aan dat de werkomstandigheden binnen ons zorgsysteem totaal anders moeten worden. Daarbij moet de input over de gegeven zorg vanuit de zorgprofessionals zelf komen en niet vanuit het management of de politiek.
Vaak wordt aangegeven dat er onvoldoende ontwikkelingsmogelijkheden zijn, er wordt onvoldoende naar verpleegkundigen geluisterd en ze worden te weinig begeleid maar zo in het diepe gegooid. Daarnaast spelen de hoge werkdruk en de lage betaling vaak een rol. Daarvoor is een volledig andere werk structuur en begeleiding noodzakelijk, waarbij de verpleegkundigen in gelijke samenspraak met de medisch specialisten de zorg moeten gaan vormgeven. Laat verpleegkundigen toe aan de besluit tafel en hoor hun stem, want zorg wordt geleverd aan het bed van de patiënt en niet aan een tafel. Daarbij heeft de corona uitbraak/aanpak, tot hoge ziektecijfers geleid. In de verpleging, verzorging en thuiszorg (7,9 procent), gehandicaptenzorg (7,2 procent) en kinderopvang (6,9 procent) lag het ziekteverzuim in het tweede kwartaal van 2021 hoger dan gemiddeld voor de hele zorg- en welzijnssector. Zeer waarschijnlijk, gezien het huidige kabinet beleid, zullen door de aanstaande CAO onderhandelingen nog meer verpleegkundigen de zorg verlaten, zeker indien men de onregelmatigheidstoeslag zal loslaten en een verantwoorde loonontwikkeling blijft negeren. Het opleiden en begeleiden van jong professionals doen de ervaren zorgprofessionals zelf, naast hun dagelijkse taken. Er wordt dus veel geïnvesteerd in nieuwe collega’s en wanneer deze dan de zorg weer verlaten is dat kapitaal vernietiging en een frustratie voor de achterblijvende begeleid(st)ers. De jonge zorgprofessionals gaan niet weg door de collega’s of de patiënten zorg. Er wordt steeds meer van zorgverleners verlangd, meer taken, meer administratie, meer kwaliteit eisen waaraan voldaan moet worden, meer werk in privé tijd, daarbij wordt het werk zowel fysiek als mentaal zwaarder. In 2021 nam het percentage hoge taakeisen weer toe en de mate van autonomie af.
Ruim driekwart van de zorgmedewerkers in de dementiezorg heeft hun werk in de afgelopen jaren fysiek en mentaal zwaarder zien worden. Veertig procent geeft aan dat zij overwegen daardoor het vak te willen verlaten. Het ziekteverzuim in de zorg is hoog en een groter wordend probleem. De roosters komen niet meer rond en zorgmedewerkers worden overvraagd, ook al hebben ze geen dienst.
Ter controle van onze kwaliteit van zorg, bepalen o.a. zorg verzekeraars de norm van de verplichte kwaliteitsindicatoren, waaraan onze zorg aan moet voldoen. Zorgverzekeraars kunnen dan deze kwaliteitsindicatoren gebruiken bij de zorginkoop. Maar de administratieve last voor artsen, verplegend personeel en andere zorgaanbieders zijn fors toegenomen, omdat ze grote hoeveelheid kwaliteitsdata moeten aanleveren bij verzekeraars, regelgevers en toezichthouders. Dat zou ook anders kunnen, waarbij de patiënten zorg en de zorg om zorgmedewerkers veel meer centraal behoort te staan. Er behoort geen zorgplafond aan ziekenhuizen te worden opgelegd door zorgverzekeraars, de zorg moet ten alle tijden toegankelijk blijven en uitgestelde zorg is nooit goed.
Het is voor de consument ontzettend lastig te achterhalen of zorgverleners een zorgplafond hanteren. Zoals bijvoorbeeld collega huisarts Patrick Albert, destijds aangaf in 2015 en weigerde met een aantal andere huisartsen om het contract met zorgverzekeraar VGZ te ondertekenen. Ze hadden principiële bezwaren tegen een aantal bepalingen in dat contract. Het ging voornamelijk om de bonus die artsen kregen voor het zogenaamde doelmatig voorschrijven en het doorverwijzen naar artsenlaboratoria die VGZ als voorkeur aangaf. Daarbij komt ook dat bijna alle revalidatiecentra met verlies draaien, onder meer door de gestegen energieprijzen en oplopende personeelskosten. “Zonder oplossing op korte termijn loopt de zorg aan kwetsbare patiënten gevaar”, stelt Revalidatie Nederland. Revalidatie Nederland vindt dat zorgverzekeraars “een eerlijke prijs moeten betalen voor de zorg die de medisch specialistische revalidatie biedt”.
Werkzaamheden van zorgmedewerkers:
Dat veel verpleegkundigen vertrekken heeft niks met de primaire arbeidsvoorwaarden te maken of met de patiënten zorg. Ze worden autonoom opgeleid, maar zodra ze aan het werk gaan, wordt de autonomie direct overgenomen door managers. Alles moet bijgehouden, opgeschreven en afgetekend worden. We moet lijstjes bijhouden waar menig zorgprofessional het nut helemaal niet van inziet. Verpleegkundigen worden te weinig ondersteund in hun ontwikkeling ambitie. De doorgroei mogelijkheden worden stelselmatig geblokkeerd, omdat er geen budget voor is. Daarbij is de balans tussen werk en privé zoek, waarbij zorgmedewerkers wekelijks door rooster problemen worden lastig gevallen. De basale HR functie in de zorg is ondermaats georganiseerd, waarbij het opvallend is dat in de top 5 van werkgevers nooit een zorginstelling staat. We hebben in de zorg moderne eigentijdse werkgevers nodig met oog voor het belang van de zorgmedewerkers. Daarbij behoort samenwerking met andere zorginstellingen en de verschillende disciplines binnen de zorg. Verder moeten er voor ziekenhuizen aparte financiële regelingen komen, zodat er geen winstoogmerk in de zorg meer is. Minder administratie en meer zorg aan bed. Minder kwaliteit indicatoren, welke geen bijdrage hebben aan zorg kwaliteit. Een senioren plan voor de ouderen medewerkers, waarbij hun kennis en ervaring kan worden doorgegeven aan de jongere generatie. Geen verplichte toetsen van iets wat een verpleegkundige dagelijks doet. Maar bovenal laat verpleegkundigen hun werk bepalen en beloon ze voor het werk dat ze doen. Daarnaast is de onevenwichtigheid in de beloning niet alleen iets voor de budgetten van zorgaanbieders, maar ook voor de verhoudingen op de werkvloer.
Zorg kosten:
Er schijnt veel geld naar de gezondheidszorg te gaan, alleen op de werkvloer merken we daar niks van. We moeten steeds maar weer bezuinigen en de zorg verder afschalen, zover dat er tegenwoordig alleen banale zorg geleverd kan worden. Opleidingen van verpleegkundigen zijn op de lange baan geschoven en initiatieven voor verbetering van zorg vanuit de zorgmedewerkers zelf worden stelselmatig getorpedeerd met de woorden, daarvoor is geen budget. Wel moeten ziekenhuizen een ziekenhuis informatie systeem aanschaffen en zelf financieren, waarbij de verplichte update extra geld kost en zorgmedewerkers voor 500 euro per persoon moeten worden bijgeschoold. Tevens moeten de zorgmedewerkers naast hun dagelijkse werk zelf het programma waarin ze moeten werken samenstellen en fouten oplossen. De app Corona Melder heeft tot nu toe 23 miljoen euro gekost, De kosten van Corona Melder bestaan grotendeels uit de ontwikkeling en het beheer van de app. De ontwikkeling kosten omvatten vooral ingehuurde experts binnen en buiten de Rijksoverheid. Onder de ontwikkelkosten valt ook de organisatie van de zogenoemde appathon in april 2020. Naast het bedrag voor de (door)ontwikkeling trok de overheid geld uit voor publiekscampagnes (4,3 miljoen) en zaken zoals de helpdesk, juridisch advies en wetenschappelijk onderzoek (4 miljoen). Als deze kosten, waar verpleegkundigen en artsen niks aan hebben ook gerekend worden bij het totaal bedrag van gezondheidszorg worden de kosten inderdaad hoog. Wanneer een ex-politicus en nu Menzis topman, aangeeft dat de zorgpremies weer omhoog moeten en dat deze toename voor 90 procent te verklaren is omdat mensen in de zorg meer willen verdienen, ontplof je als zorgmedewerker. Het lijkt er meer op dat het geld niet op de juiste plaats komt en dat er met geld gesmeten wordt. Zolang we voedselbanken in Nederland hebben, financiële zorgen van vele gezinnen en bedrijven door politieke besluitvormingen, hoge zorgpremies, peperdure kinderopvang, kan de politiek niet zonder steun van haar burgers, zomaar 2,5 miljard uitgeven aan oorlog. Daarbij is erg veel ongeloof door de recente riante loonsverhoging voor EU-ambtenaren, welke de lidstaten grote zorgen bezorgd. De EU-instellingen voelen niets voor zuinigheid en houden vast aan het personeelsreglement. Naast de automatische loonstijging hoeven hun medewerkers amper belasting te betalen en zijn er royale extra’s.
Als we de zorg willen hervormen, zullen we dit moeten doen vanaf de werkvloer en met steun en het vertrouwen van de werkgevers, waarbij input van onze patiënten onontbeerlijk is. Zorgverzekeraars kijken op een volstrekt andere wijze naar patiënten zorg en hebben een duidelijk financiële belangen, evenals de farmaceutische industrieën. Zij staan nooit aan het bed van de patiënt en zijn ook niet in staat om de zorg vorm te geven, dat is enkel de taak van de zorgmedewerkers. We moeten niet vergeten dat mensen de zorg maken voor mensen en dat dit nooit door een computer model kan worden overgenomen.
Hartelijke groet, en zorgmedewerkers, sluit je bij ons aan!!
Aernout en Sander.
